Inleiding

De tanden van konijnen groeien, in tegenstelling tot bij andere zoogdieren, gedurende het hele leven door. Vooral bij dwergkonijnen komen veel tandproblemen voor. Tandafwijkingen zijn deels erfelijk bepaald, de meeste problemen ontstaan door een verkeerde voeding. Door het eten van ruwvoer zoals hooi en groente, slijten de tanden af. Verkeerde voeding met weinig vezels veroorzaakt ernstige gebitsproblemen. Doordat de tanden niet goed kunnen afslijten, groeien ze steeds verder door. Bovendien bevat een vezelarm dieet een verkeerde verhouding van calcium en fosfor, waardoor de kwaliteit van de tanden achteruit gaat.

Doorgroeiende snijtanden

Doorgroeiende snijtanden worden vaak veroorzaakt door een aangeboren verkeerde stand van de kaken. De onderkaak komt te ver naar voren, waardoor de snijtanden niet op elkaar aansluiten en niet kunnen afslijten. Hierdoor groeien de snijtanden door (zgn. ‘olifantstanden’). 

Doorgroeiende snijtanden kunnen ook het gevolg zijn van langdurige kiesproblemen. Het doorgroeien van de snijtanden zorgt voor problemen bij het eten. Dit probleem kan het beste verholpen worden door de snijtanden te verwijderen, hierna kan het konijn weer normaal eten. Een alternatief is het maandelijks bijslijpen (nooit knippen!) van de snijtanden. Voor een korte periode is dit aanvaardbaar, maar op lange termijn zien we vaak toch bijkomend problemen met de kiezen ontstaan doordat het konijn niet normaal kan eten. Bovendien wordt door het slijpen de kwaliteit van de snijtanden steeds slechter.                             

Haken op de kiezen
 
Als de kiezen onvoldoende of niet op de juiste manier afslijten, dan kunnen er zich scherpen haken vormen, die verwondingen veroorzaken aan de tong en de binnenzijde van de wangen. De pijn die hierdoor ontstaat, kan ervoor zorgen dat het konijn stopt met eten. Bij sommige konijnen valt dit probleem minder snel op, doordat ze niet stoppen met eten, maar minder of langzamer gaan eten. Dit zijn konijnen die vaak over een langere periode langzaam vermageren. 

Als een konijn haken op de kiezen heeft, moeten deze onder lichte sedatie verwijderd worden. Doordat de haken ontstaan door een verkeerde slijtage van de kiezen, zien we vaak dat dit probleem terugkomt. Regelmatige controle bij uw dierenarts blijft daarom belangrijk.

Kaakabces

Een kaakabces ontstaat wanneer een kieswortel ontstoken raakt en een abces vormt dat vastzit aan de kaak. Dit is uitwendig vaak goed voelbaar als een harde bult aan de kaak. Een dergelijk abces kan snel groeien en moet daarom zo snel mogelijk behandeld worden.

Als een konijn een kaakabces heeft, wordt vaak eerst een röntgenfoto van de kop gemaakt om te bepalen van welke tand(en) het abces uitgaat. Vervolgens moet door middel van een operatie de oorzakelijke tand verwijderd worden. Dit kan gedaan worden via het abces, of via de mondholte. Het abces zelf wordt vervolgens volledig schoongemaakt en ‘open gehecht’, zodat eventueel ontstekingsmateriaal dat zich nog vormt, eruit kan.

De behandeling van een kaak abces is vaak ingrijpend, maar als het lukt om de kies succesvol te verwijderen, dan is de prognose goed.

Hoe merk je dat een konijn of knaagdier last heeft van zijn tanden?

• verminderde eetlust tot zelfs helemaal geen eetlust meer
• minder ontlasting, tot helemaal geen ontlasting meer
• plakpoep (de nachtkeutels worden niet opgegeten)
• knarsetanden, dit is een uiting van pijn
• het dier is opvallend rustig
• een ziek dier voelt vaak koud aan
• vermageren

In al deze gevallen dient direct contact opgenomen te worden met de dierenarts. Soms merkt men alleen dat het dier vermagerd, ondanks een (schijnbaar) normale eetlust en normaal gedrag. Het is dan ook verstandig om een konijn of knaagdier iedere maand te wegen. 

Preventie van tandproblemen

Het allerbelangrijkste is dat het konijn goed voer krijgt.

Dit wil zeggen voeding met veel vezels, zoals hooi en groente. Het is een misverstand dat konijnen en knaagdieren diarree krijgen van groenvoer. Wel is het zo dat men ze altijd geleidelijk aan moet laten wennen aan een nieuw soort groenvoer. Geef dan ook altijd eerst kleine beetjes.

De meeste commerciële (gemengde) konijnenvoeders die op dit moment verkrijgbaar zijn, bevatten teveel eiwitten en koolhydraten. De dieren eten vaak alleen de stukjes die ze lekker vinden en laten de rest liggen.

Knaagstenen hebben geen enkel effect op het slijten van de tanden bij konijnen. Bovendien bevatten ze veel calcium, waardoor blaasstenen kunnen ontstaan.

Tegenwoordig zijn er speciale voeders voor konijnen op de markt die wel de juiste samenstelling en voldoende vezels bevatten. Een voorbeeld hiervan is het voer van Suprême Science Selective®. 

Mocht u naar aanleiding van dit artikel nog vragen hebben, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen!